Bong gân là thương tổn do chấn thương gây nên , nhưng không bị trật khớp , gãy xương mà chỉ có tổn thương ở các bao hoạt dịch bao khớp và nhất là các dây chằng. Là chấn thương thường gặp trong sinh hoạt hằng ngày , đặc biệt là trong hoạt động thể thao. Ai cũng sẽ có nguy cơ gặp phải loại chấn thương này . Một số người bị bong gân nhiều lần hoặc nghiêm trọng dẫn đến đau , về lâu dài có thể dẫn đến yếu khớp. Vì vậy ngoài điều trị tổn thương bong gân đang diễn ra thì tập vật động trị liệu để tăng sức bền của cơ xương khớp , tránh những lần bong gân tiếp theo là rất cần thiết.

Bài viết xin giới thiệu những nét cơ bản về chẩn đoán và điều trị bong gân khớp ở mức độ nhẹ của khớp cổ chân – khớp thường gặp chấn thương.

Bong gân chia làm 3 độ :

  • Độ 1( nhẹ): dây chằng bị kéo dãn , biểu hiện sưng nề nhẹ quanh mắt cá chân.
  • Độ 2 ( trung bình) : đứt 1 phần dây chằng, biểu hiện sưng nề vừa phải, cảm giác mất  vững cổ chân .
  • Độ 3 ( nặng ) đứt toàn bộ dây chằng , biểu hiện sưng nề bầm tím toàn bộ khớp , khám thấy mất vững cổ chân rõ.

Đối với bong gân mức độ nặng cần có sự can thiệp của bác sĩ , ở mức độ nhẹ đến vừa phải có thể tự điều trị ở nhà và tập luyện dưới sự gơi ý sau :

Giai đoạn đầu điều trị theo quy trình PRICE :

+Bất động

+ Nghỉ ngơi,

+ Chườm đá ,

+Băng ép ,

+Nâng cao chi.

để phục hồi và ngăn ngừa tổn thương thêm.

Sau khi khớp bớt sưng nề , đỡ đau ( có thể chỉ trong 1-2 ngày đầu) sử dụng các bài tập phục hồi chức năng sau bong gân.

Bài tập phục hồi chức năng sau bong gân:

Các bài tập theo nguyên tắc từ từ , tăng dần , vừa phải , không gây thêm tổn thương.

Bài tập 1 Gập duỗi ngón chân:

Có thể thực hiện nằm hoặc ngồi bàn chân không chạm đất .

Co duỗi các ngón chân nhịp nhàng không cử động khớp cổ chân.

Có thể tập động tác ngay trong ngày đầu bị chấn thương.

Bài tập 2 Tập vận động và mềm dẻo khớp:

Ngồi trên giường chân đau duổi thẳng .

Dùng 1 tấm vài luồn dưới gan bàn chân , 2 tay giữ 2 đầu miếng vải kéo nhẹ bàn chân gấp hướng về phía thân người , đến độ thấy vùng cổ chân căng tức vừa phải thì giữ vài giây rồi thả ra .

Lặp lại động tác 10-15 lần , ngày làm 2-3 lần,  làm nhẹ nhàng từ từ , biên độ tăng dần.

Bài tập 3 Viết bàng chữ cái :

Ngồi ghế 2 chân chạm đất , chân đau dùng ngón cái viết thành chữ cái trên mặt sàn, nếu cổ chân đỡ đau thì ngồi 2 chân không chạm đất , quay cả cổ chân để viết chữ trong tầm vận động  có thể làm được .

Bài tập 4 Tập vận động có kháng trở :

Ngồi trên ghế 2 chân chạm đất .

Dùng 1 băng chun luồn vào 2 chân , chân lành làm trụ giữ nguyên , chân đau giữ nguyên vị tri gót quay cổ chân theo hướng ra ngoài .giữ vài giây sau đó thả ra về vị trí ban đầu.

Lặp lại động tác 10-15 lần, 2-3 lần/ ngày.
Động tác làm mạnh nhóm cơ nghiêng ngoài .

Bài tập 5 Dồn trọng lực ( sau khi đã phục hồi tầm vận động và mềm dẻo cổ chân) :

Đứng quay mặt vào tường , 2 tay chống vào tường , chân đau để phía trước, chân còn lại duỗi ra sau , từ từ khuỵu gối chân trước xuống , càm giác hơi căng tức chỗ cổ chân ( có thể kèm đau nhẹ) sau đó giữ 20 giây rồi trở lại vị trí ban đầu và lập lại động tác với trọng lực tăng dần  , lực chống đỡ vẫn ở chân sau và 2 tay là chính.

Bài tập 6 Tập thăng bằng :

Sau  khi có thể đứng vững chịu trọng lực của cơ thể bằng 2 chân thì cho tập đứng thăng bằng 1 chân mở mắt ( có thể bám thành giường hoặc vịn tường nếu cần thiết)  sao đó tăng dần lên đứng thăng bằng 1 chân ,nhắm mắt, 2 tay thả lòng. Lưu ý : cẩn thận ngã khi tập.

Trên đây là một số bài tập gợi ý dễ dàng thực hiện được  để phục hồi chức năng  sau bong gân tại nhà hoặc có thể sử dụng thường xuyên, kết hợp với những bài tập khác  để luyện tập khớp cổ chân được dẻo dai , tăng sức mạnh cơ để tránh tái phát bong gân ở lần sau.

Nguồn: Bác sĩ chuyên khoa YHCT Nguyễn Thị Kim Hồng

Phòng khám chuyên khoa YHCT Á Đông.

Á ĐÔNG
DỊCH VỤ BÁC SĨ KHÁM, CHÂM CỨU, XOA BÓP BẤM HUYỆT, TẬP VẬT LÝ TRỊ LIỆU
NẮN CHỈNH ĐỐT SỐNG #TẠI_NHÀ, #CƠ_QUAN
#người_làm_văn_phòng đang gặp:
1. Đau nhức khó chịu vùng vai gáy
2. Đau lưng, ê mỏi vung hông xuống chân
3. Người mệt mỏi, co cơ
4. Lưng bị gù, các khớp kêu lạo xạo…vv
Cơ, khớp đang quá tải, chèn ép rễ dây thần kinh, mạch máu nên #tê_bì, chóng mặt có thể dẫn đến thoát vị, teo cơ… Cần được trị liệu từng đợt.
Phòng khám cung cấp dịch vụ châm cứu, xoa bóp bấm huyệt trị liệu #tại_nhà, không đau, an toàn, hiệu quả.
Không còn tê bì nhức mỏi sau mỗi liệu trình điều trị
Đội ngũ chuyên gia kinh nghiệm trong lĩnh vực cơ xương khớp đang làm việc tại tuyến trung ương: bệnh viện Nội tiết trung ương, bệnh viện Xanh Pôn, bệnh viện Tuệ Tĩnh…